Haftalık Bülten 30 Eylül 2023

Dolar Endeksinin güç kazandığı bir çeyrek geride kalıyor…

Geride bırakmakta olduğumuz haftada bugün açıklanacak kişisel tüketim harcaması enflasyonu (PCE) öncesinde ABD tarafında konut sektörüne ilişkin verilerin yanında dayanıklı mal siparişi ve GSYH verileri takip edildi. Euro Bölgesinde (EB) ise Parasal Gelişmeler Raporu ve bugün açıklanan eylül öncü TÜFE verisi ön plana çıktı. Almanya öncü TÜFE verisinde olduğu gibi EB’de de piyasa beklentilerinin altında gerçekleşen yıllık artışların yazının yayına hazırlandığı sırada piyasaları desteklemekte olduğu görüldü. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) şahin duruşunda bir miktar yumuşamaya yol açması beklenen verinin politika faizinde tepe noktalara gelindiğine dair sinyalleri güçlendirmesi bekleniyor.

EB’deki TÜFE öncü verilerinin ardından hafta içerisinde 1,0503’lere kadar gerileyen EURUSD’nin yazının hazırlandığı saatlerde 1,0612’ler seviyesinde olduğu görülüyor. Haftalık bazda %0,5 gerileyen parite aylık bazda %2,3, çeyreksel bazda ise %2,8 geriledi. Yakın dönemde büyüme verileri ve enflasyona karşı merkez bankalarının şahin duruşlarının yaratmış olduğu finansal sıkılaşmanın etkisiyle parite üzerinde aşağı yönlü baskının arttığını görmekteydik. Yıllık bazda %5,2’den %4,3’e gerileyen manşet TÜFE’nin yanında %5,3’ten %4,5’e gerileyen çekirdek TÜFE de EB için enflasyonda düşüş eğiliminin devam ettiğini gösteriyor. ECB’nin eylül PPK toplantısında açıkladığı projeksiyonlara göre manşet TÜFE yıllık değişim beklentisi 2023 yılı için %5,6 iken çekirdek TÜFE beklentisi yıllık %5,1 seviyesinde bulunuyor.

ABD 10 yıllık tahvil getirilerinin 2007 sonlarından beri en yüksek seviyelerine gelmesinin yanında DXY’de görülen güçlenme ile altın ve diğer emtialarda satış baskıları hakimdi. Altının ons fiyatında mart başlarından beri en düşük seviye görüldü. Böylece mart ayında yaşanan bankacılık krizi öncesi seviyelere dönülmüş oldu. Yazının yayına hazırlandığı sırada altının ons fiyatı haftalık bazda %2,9, aylık bazda %3,7, çeyreksel bazda ise %2,6 düşüş göstermiş durumda.

Geçtiğimiz haftaki Fed PPK toplantısı sonrası yayınlanan projeksiyon setinde politika faizlerinde 2024 ve 2025 yılları için 50bps’lik artışların öngörülmesi uzun vadeli tahvil getirilerinde artışlara yol açtı. Yazının yayına hazırlandığı sırada 2 yıllık tahvil getirileri haftalık bazda 6,8bps gerilerken, 10 yıllık tahvillerde 12,5bps artış görüldü. Böylece 10Y ve 2Y tahvil getirileri arasındaki fark mayıs ortalarından beri en düşük seviye olan -48bps’e geriledi. Getiri farkı 5 Temmuz 2022 kapanışından beri negatif bölgede yeralıyor.

Yurt içinde İktisadi Yönelim Anketi ve Sektörel Güven Endeksi eylül verileri, toplamda geçen aya kıyasla daha olumlu bir görünüme işaret etti. Reel kesim güven endeksi, mevsimsellikten arındırılmış 104,6’dan 105,1’e yükselirken, çeyreksel bazda önceki çeyreğin 0,4 puan altında kaldı. Perakende ticaret ve inşaat güven endeksleri yükselirken, hizmet sektörü güven endeksinde düşüş devam etti. Hizmet sektörü güven endeksi 113,0 ile Mart 2022’den bu yana en düşük seviyesinde bulunuyor. İnşaat sektörü güven endeksi ağustostaki aylık düşüşünü telafi edecek ölçüde artarken, uzun dönem ortalamasının altında kalmayı sürdürdü. Perakende sektörü güven endeksi ise gelecek 3 aya ilişkin beklentilerdeki kuvvetli iyileşmenin etkisiyle artarak, son iki ayki düşüşü telafi etti. Kapasite kullanım oranı bir önceki aydaki taşıt sektörü kaynaklı geçici etkinin ortadan kalkmasının ardından temmuzseviyesine (%76,9) geri döndü.

Bu sonuçlar ışığında ekonomik güven endeksi mevsimsellikten arındırılmış olarak eylülde aylık %1,3 artışla 95,4 seviyesinde gerçekleşti. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Türkiye için 2023 yılı büyüme beklentisini %2,5'ten %3,5'e yükseltti. 2024 yılı için büyüme tahminleri ise %3 seviyesinde. TÜİK ağustos ayı dış ticaret istatistikleri genel ticaret sistemine göre ihracat yıllık %1,6 artarken, ithalat %6,9 azaldı. Ocak-ağustos dönemi incelendiğinde ise ihracat %0,4 azalırken ithalatta %3,4 artış görüldü. Aynı dönemde dış ticaret açığı ise yıllık %11,9 artışla 82,3milyar$’a yükseldi.

İmalat sanayisinde ivme kaybı devam etti

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerine göreimalat sanayiinde yavaşlama ağustos ayında da devam etti ve endeks 49,9’dan 49,0’a geriledi. Türk lirasındaki değer kaybı ve ücret ayarlamalarının girdi fiyatlarında neden olduğu keskin artışlar ile bu artışların nihai ürün fiyatlamalarına yansıması siparişlerin azalmasına neden oldu. Eylül ayına ilişkin öncü göstergelerden reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi ile hizmet hariç sektörel güven endekslerinde toparlanma gözlendi. Sameks sanayi endeksinde de artış görüldü. PMI endeksinin de toparlanabileceğini değerlendiriyoruz.

Enflasyonda artış eğilimi sürüyor

Tüketici enflasyonu ağustosta aylık %9,09 artarken, yıllık artış oranı %47,83’ten %58,94’e yükseldi. Çekirdek enflasyon göstergelerinden B endeksi yıllık enflasyonu 9,2 puan artarak %63,5 olurken, C endeksi yıllık enflasyonu 8,75 puan artışla %64,85’e yükseldi. Çekirdek enflasyonda, temel mallardaki döviz kuru geçişkenliğinin yanı sıra hizmetlerdeki ücret, gıda ve akaryakıtın yansımaları hissedilmeye devam ediyor. Yİ-ÜFE aylık bazda %5,9 artarken, yıllık üretici enflasyonu %44,5’ten %49,4’e yükseldi Artışın alt kalemlerin geneline yayıldığı görüldü. Eylül ayında tüketici enflasyonunun aylık bazda %4,7 artmasını ve yıllık enflasyonun ise %61,5 seviyesinde gerçekleşeceğinitahminediyoruz.

Üfe’de düşüş eğilimi devam ediyor

Euro Bölgesi’nde üretici fiyatları temmuzda bir önceki aya göre %0,5 düştü. ÜFE yıllık bazda ise son üç aydır düşüş gösteriyor; temmuzda yıllık bazda azalış %7,6 oldu. Mal grupları bazında; üretici fiyatları ara mallarında aylık %1,2 ve enerji sektöründe %0,9 azalırken, dayanıksız tüketim mallarında %0,1 ve sermaye malları ile dayanıklı tüketim mallarında %0,2’şer artış gösterdi. Enerji hariç toplamsanayi fiyatları ise %0,4 oranında azaldı. Üretici fiyatlarının ağustos ayında yıllık bazda %11,7azalış göstermesi bekleniyor.

Hizmet sektöründe olumlu eğilim sürüyor

ABD’de hizmet sektöründe endeks üst üste sekiz aydır genişleme bölgesinde bulunuyor. ISM hizmet sektörü endeksi ağustosta 52,7’den 54,5’e yükseldi; şubat ayından bu yana en yüksek seviye. Alt endekslerden; iş aktivitesi endeksi 0,2 puan artışla 57,3’e yükseldi. Yeni siparişler endeksi üst üste sekizinci aydır 50 eşik seviyesinin üzerinde kalmayı sürdürdü; endeks aylık 2,5 puan artarak 57,5 seviyesinde gerçekleşti. İstihdam endeksi ise 4,0 puan arttı; 54,7 oldu. Fiyatlar endeksindeki artış devam etti; endeks aylık 2,1 puanlık artışla 58,9’a yükseldi. Endeksin eylül ayında 53,5 seviyesindegerçekleşmesi bekleniyor.

İstihdam artışları yavaşlamakla birlikte halen güçlü

ABD’de tarım dışı istihdamağustosta aylık 187 bin kişi arttı. Önceki iki ayın verisi toplam110 bin kişi aşağı yönlü revize edildi. İstihdam; sağlık, eğlence ve konaklama, sosyal yardım ve inşaat sektörlerinde artarken, ulaştırma ve depolama sektörlerinde ise geriledi. İşsizlik oranı ise %3,5’ten %3,8’e yükseldi. Mart ayından bu yana yatay seyreden işgücüne katılım oranı ağustosta 0,2 puan artarak yüzde %62,8'e yükseldi.Ortalama saatlik kazanç ise yıllık bazda %4,3 arttı. Fed son yayınladığı projeksiyonlarda yılsonu işsizlik oranı beklentisini %4,1’den %3,8’e aşağı yönlü revize etti. Eylül’de tarım dışı istihdamın aylık 170 bin kişi artması, işsizlik oranının %3,7 seviyesindegerçekleşmesi bekleniyor.